Çocukluk dönemi obezite olgularının artışı dünya çapında hızla artmaktadır. Bu artışın yol açtığı yan etkiler o kadar genişletilmiştir ki, obezite çocuklarda bir sağlık sorunu ile karşı karşıya kalınması gereken ciddi bir bir duruma dönüşmüştür. Bu makale çocukluk döneminde obezitenin tanımlanmasını, nedenlerinin ve önleme stratejilerinin irdelenmesini içerir.
1. Çocuklarda Obezite Tanımı
Çocuklarda obezite, çocuğun çalışılması zor olan, kronik metabolik durumu olan ve obezite oluşturabilecek potansiyele sahip bir aşırı kilo yüklenmesini temsil eden bir durumdur. Obezite yüksek sıklıkta pediatrik hastalıklardan birini temsil eder ve çocuğun sağlığını olumsuz etkileyen en önemli sorunlardan biridir. ;
- Kadar mide-genişliğinin ölçülmesi veya beden kütle indeksinin (BKİ) kaydettirilmesi ile belirlenir.
- Çocuk yaş aralığının dört altına toplanması gerekir. ABD çocuk hastalıklarında, çocuk yaş 18 altının çok altındadır.
- BKİ, çocuğun kilosunun (kg) yaşına (yıl) göre bölünmesi ve buna karşılık gelen değerler verilen aralıklar içerisinde değerlendirilir;
- Aşırı Kilolu: BKİ >=85. ve <95. aralığında
- Obez: BKİ >95 aralığında
Obezite ciddi kronik hastalıklara yol açan sayısız olası komplikasyonlar içerir ve aralarında kardiyak hastalıklar, diyabetik böbrek bozuklukları gibi yüksek risk faktörleri bulunur. Bir çocuğu ölçmek, beden kütlesi indeksi (BKİ) ile ölçmek, kırmızı bayrak durumlarını kontrol etmek ve sağlık profesyonelleriyle çocuğun beslenmesi ile ilgili uygun şekilde çalışmak gibi. Obez çocuklar tedavi edilebilir olmalarına rağmen, bu durum küçükken başlar ve genellikle yetişkinliğe geçmez.
2. Çocuklarda Obezitenin Nedenleri
Günümüzde çocuklarda artan obezite vaka sayıları, toplumda ciddi bir sağlık sorunu oluşturmaktadır. Obezite, çocukluk dönemine onun yaşamsal etkilerini taşımakla beraber, büyüme ve gelişme sürecinde önemli hasarlara sebep olmaktadır. Çocukluk çağı obezitesinin nedenleri;
- Beslenme alışkanlıkları: Gıda alımının iyi uyumlanmamış olması, özellikle sağlıksız ve yüksek kalorili gıdaların kişilere kolaylıkla ulaşabilmesi çocukların obezitesine eğilimini arttırmaktadır.
- Aktivite süresi: Günümüzde çocuklar erken yaşta gün içinde planlanmış ekran zamanının ve yürütülen fiziki aktivite sürelerinin azalması nedeniyle hareketsizlik arttırmaktadır.
Çocukluk çağı obezitesinin diğer risk faktörleri arasında biyolojik faktörler, aile biyolojisi, gelir düzeyi ve psikolojik etkenler sayılabilir. Biyolojik faktörler: Genetik geçişi besin alımını etkileyebilecek olan genetik özellikleri ve araştırmalar, obeziteye eğilimi yükseltmektedir. Aile biyolojisi: Çocukların belirli bir ailede büyümesi onların benzer şekilde beslenmesine ve hareketsizliğe yönelebileceği anlamına gelebilmektedir. Gelir seviyesi: Düşük gelir seviyesi geçim şartlarına bağlı olarak sağlıksız gıda seçeneklerinin seçilmesinde etkili olabileceği göz önüne alınmalıdır. Psikolojik faktörler : Çocukların, depresyon, kaygı gibi psikolojik bozukluklarına sebep olabilecek sürekli strese maruz kalması obeziteyi tetikleyebilmektedir.
3. Çocuklarda Obezitenin Tehlikeleri
Çocuğunuzda olan obezite geliştiğinde, tüm vücuttaki önemli organları etkiliyor ve sağlığına zarar verebilecek tehlikeleri ortaya çıkarıyor. İki yaygın olan ve acil müdahale gerektiren obezite tehlikeleri şöyle sıralanıyor:
- Kardiyovasküler hastalık riski
- Kemik disfonksiyonu
- Diabetes mellitus
- Cinsel disfonksiyon
Kardiyovasküler Hastalık Riski: Çocuk yaşta obezite tip 2 diyabette, yüksek tansiyona, kalp ve damar hastalıklarına yol açabilir. Çocuklarda obezite başta erken yaşta kalp hastalıkları olmak üzere, ani kalp ölümü, kalp krizi ve kalp hastalıklarından oluşan yüksek riskli durumları tetikleyebilir.
Kemik Difonksiyonu: Obez çocuklar, normal çocuklara göre daha düşük kemik kalitesine ve rijiditesine sahip olduklarından dolayı bozulmuş bir kemik dokusuyla tehdit edilebilir. Özellikle büyüme döneminde obezite durumunda olan çocuklar, disfonksiyon olarak yüksek astenoz riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
4. Çocuklarda Obeziteyle Mücadele Yöntemleri
Çocuklarda obezite tedavisinde en etkili yöntemler arasında bireysel konuşma ve sağlıklı beslenme programları bulunmaktadır. Bu yöntemlerin amacı çocuğun vücut kitle indeksini uygun düzeye indirmektir. Doktorlar geçerli çocukluk ve ergenlik sağlıklı beslenme düzenleri önermektedirler. Öneriler arasında aşağıdakiler yer almaktadır.
- Granola, buğday veya karbonhidratlı gıdaların tüketiminin sınırlanması
- Hergün büyük miktarda sebze ve meyve tüketiminin önerilmesi
- Nüfusun tüketimi hakkındaki genel uygulamaları izlemek
- Tam tahıllı mamalardan, et ürünlerinden kaynaklanan protein miktarlarını azaltmak
Fiziksel Aktivite: Çocukların kilo vermelerinin önündeki en büyük engel fiziksel aktivitenin yetersiz olduğu gerçeğidir. Çocuklara obezite ile savaşmada etkili olabilecek en önemli fiziksel aktiviteler, onlara günlük olarak fiziksel aktivite yapmalarını sağlamak için egzersiz programındaki güzergâhı planlamak, düzenli olarak açık alan sporları oynamaları ve aileleriyle birlikte yürüyüş veya bisiklet turu gibi birlikte aktivitelere katılmalarıdır. Çocuklara, zayıflamayı hedefleyen bir düzenli egzersiz programı yapmaları ve zorluklarla nasıl başa çıkacaklarını öğretmeleri de önerilmektedir.
Bu makalede çocuklarda obezitenin teşhis ve tedavi yöntemleri, obezitenin etkileri ve obezitenin önlenmesine yönelik öneriler ele alınmıştır. Çeşitli konulardan kaynaklanan obezite, risk faktörlerinin göz ardı edilmemesi ve sağlık yönetimine öncelik verilmesi durumunda etkin olarak önlenebilir. Şüphesiz obezitin çocuklar üzerinde oluşturduğu riskleri ortadan kaldırmak için çabalamak gereklidir.