Fibromiyalji, yaklaşık 50 yıldır bilinen, kronik ağrıdan sürekli olarak etkilenen bireyler için bir tehdit oluşturan nadiren tanımlanmış bir ağrı sürecidir. Fibromiyalji için özellikle vücutta ağrıya, hassasiyete ve sıkıntıya neden olan geniş bir belirti Y-ağırlıklı bozukluğu olduğu düşünülmektedir. Bu makalede, fibromiyaljinin ne olduğu ve belirtilerinin neler olduğu incelenecektir.
Fibromiyalji Nedir?
Fibromiyalji (FM); kronik bir ağrı sendromudur. Sergileyen kişilerde ağrının aşırıyoğunluk ve yaygınlığı, halsizlik, güçsüzlük, uykululuk, uyku bozukluğu ve bazen parestezi şikâyetleri dikkat çekicidir. Çoğunlukla kadınlarda görülen fibromiyalji, genellikle bel, boyun, sırt, kalçalar, kollar ve bacaklarda çoğu zaman istemsiz kas kasılmalarına (sistematik spazm) yol açan ağrılar ve rahatsızlıklarla karakterizedir.
Diğer belirtiler arasında; hareketle bazen ortaya çıkan ama sürekli olan ağrılar, sıcaklık hissinin veya basıncın duyulması, bulantı, bulanıklık, konsantrasyon bozuklukları, anksiyete, iştahsızlık ve gastroyojenik rahatsızlıkları, baş dönmesi, bazı kalp ve tansiyon değişiklikleri, stres altında kötüleşen baş ağrıları, fibrozit ve/veya artrit rahatsızlıklarına neden olabilir.
- Kronik ciddi bir ağrı sendromudur
- En sık kadınlarda görülür
- Kas güçsüzlüğü, uykululuk, yorgunluk ve uyku bozukluğu gibi belirtileri vardır
- Tansiyon değişiklikleri, bulantı, baş dönmesi, konsantrasyon bozuklukları ve iştahsızlık gibi diğer belirtilere neden olabilir
Fibromiyalji Belirtileri
Fibromiyalji, çoğu kez hareketin ve çevresel faktörlerin altında yatan kronik ağrı sendromu olarak tanımlanmaktadır. Birçok kişinin yaşadığı semptomlar, diğerlerinden çok farklı olabileceği gibi, yetişkinlerde daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Aşağıda, fibromiyalji hastalarının sıklıkla yaşadıkları diğer belirtileri gösterilmektedirlar:
- Yorgunluk: Fibromiyalji hastaları, genellikle ciddi yorgunluk ve halsizlik hissederler.
- Baş Ağrısı: Başağrısı, tipik belirtilerdendir ve iki şekilde meydana gelebilir, sinüzit semptomlarıyla birlikte gelen Orta veya arka kafa arkası kas ağrıları.
- Göğüs Ağrıları: Olası pulmoner sorunlar nedeniyle tehdit edici olabilirse de, fibromiyalji nedeniyle yetişkinlerin yaklaşık yüzde 37’sinde göğsün arka kısmında, delik gibi veya kaslar üzerinde bastırma hissi dokunabilir.
- Ayak ve Kalça Ağrıları: Bağımsız olarak veya eklem veya tendonlarla birlikte, ayağın altında kasların sıkılmasının birlikte getirdiği ağrı, tipik bir fibromiyalji bulgusudur.
Bununla birlikte, fibromiyalji hastalarında, eklem romatizmasına benzer başka bulguları da meydana getirebilir. Örneğin, ellerde bükülme, semptomlardan biri olarak gösteriliyor ve bunun yanı sıra, omuzlar, dirsekler, sırt bölgesi ve diğer eklemleri etkileyebilir. Aynı zamanda, omurga ağrısı ve sırt bölgesinde hissedilen gerginlik de sık gözlenen nden biridir.
Fibromiyalji Tanısı
Fibromiyalji, kronik bir ağrı sendromudur. Bu sendrom için tipik bir tanının yanı sıra ilgili özellikler söz konusudur:
- Tutulum Düzenli: Ağrılar herhangi bir alana ya da organa özgü şekilde sınırlı olmayıp kasların çoğunlukla eşit şekilde etkilenmesi şeklindedir.
- Güçlü Ağrı: Ağrının kronik ve ağır olması en çok karakteristik özellik olarak tanımlandı.
- Hassasiyet: Hastalık özellikleri gereği, üzerinde basınç uygulanabilecek dokuların aşırı şekilde hassasiyet gösterebildiği gözlenir.
Apartman Dairesi Sendromu (ADİS) sıklıkla konulmasında kullanılmaktadır. Bu tanısal yöntem 3 temel yaklaşımın bir kombinasyonu ile kullanılır. Ağrının düzenli bir şekilde her hangi bir alana sınırlı olmaması, aynı organlarda (örneğin tüm kaslar) hassasiyetin aynı şekilde olması ve kas ağrılanması gösterilmesinden oluşmaktadır.
Fibromiyalji Tedavisine Yaklaşımlar
Fibromiyalji hastalığının tedavisinde, hastalığın semptomlarının yönetilmesi önceliklidir. Tedavide kullanılan yaklaşımlar genellikle aşağıdaki bileşenleri içerebilir:
- Merkezi Sinir Sistemi’ni Uyarıcılar (SSRI’ler)
- Konvansiyonel Analjezikler
- Anti-diabetik İlaçlar
- Kas Çekiciler
Konvansiyonel analjezikler, fibromiyalji ağrılarının hafifi ve orta şiddetteki semptomlarının enflamasyonu azaltmak ve kas gücünü arttırmak için kullanılır. Bu ilaçlar kas kasılmalarının ve ağrıların giderilmesine yardımcı olmak için opioid ve aspirin ilaçlarını içerebilir. Anti-diabetik ilaçlar, vücut açısından inzulün artan bir şekilde üretilmesini ve ağrıyı azaltmak için vücut tarafından oluşturulan enflamatuar hormonların etkisini azaltmak için kullanılır. Kas çekiciler, kas sorunlarını hafifletmek için kas çekicilerden ibaret metinler kullanılabilir. Bu ilaçlar, kasın kasılma süresinin kısaltılması, kas gücünün arttırılması ve fibromiyaljiye bağlı olarak oluşan semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir. Sedasyon ve diğer non-farmakolojik tedaviler de mümkündür.
Fibromiyalji, erişkinlerin en sık görülen kronik ağrı durumudur. Kalıcı ve ağrılı şişliklerin olduğu bu hastalık kalıcı olarak sağlık problemleri meydana getirebilir. Lisans veya üstü eğitim alan doktorlar gibi, uzmanlar tarafından özel olarak ele alınması önerilen uzun süreli ve hassas bir durum olan fibromiyaljinin anlaşılması, gerek hastanın gerekse sağlık personelinin bilgisi ve tecrübesi gerektirir. Fibromiyalji hastalarının profesyonel yardım almak için yeterli özelliklere sahip oldukları öğrenilmesi, hastaların rahat hissetmesini ve sağlıklı bir yaşam sürmesi için çok önemlidir.